Section author: Vedran Miletić, Vanja Slavuj, Sanja Pavkov

Arhiviranje i komprimiranje

  • stilovi/standardi parametara
    • System V (UNIX) stil – prefiksirani crticom, mogu se grupirati (npr. ls -a -s je isto što i ls -as)
    • BSD stil – nisu prefiksirani crticom, mogu se grupirati (kod tar-a se moraju)
    • GNU dugački stil – prefiksirani dvjema crticama, ne mogu se grupirati (npr. ls --all --size)

Arhiviranje

  • tar (naredba tar) je alat za arhiviranje (!= komprimiranje)

    • ime tar je skraćeno od Tape ARchiver

    • arhive koje stvara nazivamo tarball

    • podržava sva tri stila parametara; sljedeće naredbe su ekvivalentne

      $ tar -c tekst.txt # System V stil
$ tar c tekst.txt # BSD stil
$ tar --create tekst.txt # GNU dugački stil

    • osnovni parametri su -Acdtrux, u šali se ponekad čita kao “acid trucks”

    • postoje i brojne druge šale o alatu, npr. xkcd: tar

  • stvaranje tar arhive vrši se pomoću parametra -c:

    $ tar -cvf naziv_arh.tar naziv_dir/ # c = create, v = verbose, f = file; v je opcionalan
$ tar -cvf naziv_arh1.tar naziv_dat

  • izvlačenje datoteka iz tar arhive radi se pomoću parametra -x (untar ne postoji):

    $ tar -xvf naziv_arh.tar # x = extract

  • izlistavanje datoteka u tar arhivi:

    $ tar -tvf naziv_arh.tar

  • ostale mogućnosti tar-a:

    $ tar -rvf naziv_arh.tar adresa/nove/Dat # dodavanje jedne datoteke u tar datoteku
$ tar -rvf naziv_arh.tar adresa/novog/Dir/ # dodavanje jednog direktorija u tar datoteku
$ tar -xvf naziv_arh.tar naziv_datoteke # izvlačenje jedne datoteke iz tar datoteke
$ tar -xvf naziv_arh.tar naziv_direktorija # izvlačenje jednog direktorija iz tar datoteke

Zadatak

  • U svom kućnom direktoriju stvorite datoteku dat1.txt, direktorij Backup i direktorij Arhiviranje, i u njemu niz od 5 tekstualnih datoteka, koje redom nazovite tekst1.txt, tekst2.txt, …, tekst5.txt.
  • Iz ~ u direktoriju Backup stvorite arhivu pod nazivom 6-datoteka.tar koja sadrži sve gore navedene datoteke.
  • Izlistajte sadržaj te tar datoteke, bez izvlačenja datoteka iz tar-a i bez izlaska iz ~.
  • U direktoriju Arhiviranje stvorite datoteku tekst6.txt i dodajte ju u postojeću arhivu.

Komprimirane arhive

  • gzip, bzip2 i xz su alati za komprimiranje jedne datoteke (dakle, ne arhiviranje)
    • veličina komprimirane datoteke varira ovisno o vrsti sadržaja polazne datoteke
    • brzina kompresije varira ovisno o veličini datoteke za kompirimiranje, parametrima kompresije i vrsti sadržaja
    • nakon komprimiranja brišu polaznu datoteku
  • gunzip, bunzip2 i unxz su alati za dekomprimiranje
    • brzina dekomprimiranja varira ovisno o veličini komprimirane datoteke, parametrima kompresije i vrsti sadržaja
    • nakon dekomprimiranja brišu komprimiranu datoteku
  • tar može koristiti gzip, bzip2 i xz pa kao rezultat dobijemo komprimiranu arhivu
    • cf – create file, bez kompresije
    • czf se koristi za gzip kompresiju, cjf za bzip2 kompresiju, cJf za xz kompresiju
    • xf – extract file, automatsko prepoznavanje kompresije
    • xzf, xjf i xJf rade raspakiravanje datoteka s odgovarajućom kompresijom

Zadatak

  • U direktoriju Arhiviranje stvorite poddirektorij Pohrana. Koristeći bzip2 kompresiju stvorite arhivu arhiva.tar.bz2 koja sadrži datoteke tekst2.txt i tekst4.txt, te direktorij Pohrana.
  • U svom kućnom direktoriju stvorite direktorij dir-backup, te raspakirajte arhivu arhiva.tar.bz2 u taj direktorij bez kopiranja.
  • Izlaz naredbe dmesg zapišite u datoteku izlaz.txt. Kopirajte ju u datoteke izlaz1.txt i izlaz2.txt. (Naredba dmesg ispisuje poruke koje Linux jezgra javlja kod pokretanja sustava. U većini slučajeva radi se o porukama o hardveru, memoriji i procesima.)
  • Datoteku izlaz1.txt sažmite gzip-om, a datoteku izlaz2.txt bzip2-om.
  • Saznajte kako ispisati veličine dobivenih datoteka, te ih usporedite.

Dodatni zadatak

  • Ispitajte koriste li se xz i unxz na isti način kao i gzip, odnosno bzip2.
  • Izlaz naredbe dmesg zapišite u datoteku izlaz.txt. Kopirajte ju u datoteke izlaz1.txt i izlaz2.txt.
  • Datoteku izlaz1.txt komprimirajte gzip-om, a datoteku izlaz2.txt bzip2-om.
  • Saznajte kako ćete ispisati veličine dobivenih datoteka, a zatim ih usporedite. Objasnite zašto, unatoč tome što bzip2 komprimira više od gzip-a, nema razlike u veličini.
  • Sada izlaz naredbe dmesg dopišite u praznu datoteku izlaz2.txt pet puta (cilj je dobiti veću datoteku). Ponovite gore opisani postupak. Ima li razlike u veličini datoteka? Objasnite zašto.
  • Isprobajte cat na sve tri datoteke. Objasnite dobiveni rezultat. Mogu li vam naredbe zcat i bzcat pomoći?
  • zip i unzip služe za baratanje ZIP komprimiranim arhivama

Todo

Ovdje nedostaje zadatak.

Ponovimo!

  • Što je tar?
  • Koje stilove navođenja parametara poznajete?
  • Prisjetite se nekih ranijih naredbi koje smo obradili i provjerite koju vrstu navođenja parametara podržavaju.
  • Objasnite pojam tarball.
  • Koje alate za sažimanje podataka poznajete?
  • Usporedite najvažnije alate za sažimanje podataka u Unix-like OS-ima.
  • Kako se sadržaj sažima koristeći naredbu tar?